Bu gün sevgili dostum Çetin Yalçın sormuş bunu. Pek hoşuma gitti.. Hemen ele alalım, biraz üzerinde çalışalım istedim. Eminim hatırlayanlar olacaktır, bir zamanlar Bülent Ecevit’in başını çektiği bir “öz Türkçe” hareketi vardı.. Neredeyse arap ve fars dilleri kökenli ne kadar kelime varsa, bunlara cevaben TDK bir kelime uydurur, ve pek çok kişi, hevesle bu acaip dili konuşmaya çabalardı.. Kimse de kimseyi anlamazdı herhalde! Sonraları, iktidar değişti (zannederim bizim lisedeki son senelerimizdi) yeni ders kitapları müthiş ağdalı bir Osmanlıca ile yazılmaya başladı. Haliyle bize empoze edilmeye çalışılan bu yeni dilden de bir şey anlamadık.. İtiş kakışla geçti hayatımız, ve bize neyi nasıl düşünüp nasıl yaşamamızı empoze etmeye çabalayan bir sürü despotun dayatmalarıyla! En iyisi konumuza dönmek…
“Öneri” belki de bu bahsettiğim ilk dönemden kalma bir kelime olabilir, esasında güzel de bir kelime, hakikaten Türkçe herhalde. Ne var ki “Tavsiye”nin yerine kullanılmaya çalışılıyor.. Bakın, burada bir saç telinden ince bir nüans var (bir gün de “nüans farkı” lafına değinmeli!) “Tavsiye” ile “Öneri” arasında, size de bir fark var gibi gelmiyor mu? Yoksa ben mi bozdum kafayı kelimelerle? “Tavsiye” de Çetin’in söylediği gibi, “bir benimseme durumu” var. Bir sevmiş, beğenmiş olma, onaylama… Evet, öneriyor, ama aynı zamanda, “ben beğendim, sen de beğeneceksin” gibisinden bir önerme.. “Öneri” ise daha farklı yankılanıyor kafamda, Evet, “Öneri”de de bir tavsiye durumu var, ancak daha mekanik, daham mantıksal, matematik bir önerme. Şöyle örneklendirmeye çalışayım “Sana bu kazağı öneriyorum” ile “Sana bu kazağı tavsiye ediyorum” ikisi çok başka şeyler söylüyor, öneren kişi, belki o kazağı giymemiş hiç, sadece “senin için uygun” gibisinden söylüyor.. Ama tavsiye eden, başka bir şey demiş oluyor, belkide “ben denedim, memnun kaldım, sen de memnun kalacaksın” gibi bir söylem.. Fark gerçekten pek az, ama bu farkı da sadece Türkçe ana dili olan kimseler anlayabilir, veya anlayamasa da hissedebilir galiba.. Bakalım sizler ne düşünürsünüz?
