Dün “Garez” i konu etmiştik, bu gün de bunu konuşalım istedim.. İnsan dediğimiz şeytan icadının, belirgin iki huyundan birisi de bu galiba. Yine önce bir sözlüğe göz atayım derken, sorusorcevapbul diye bir siteye denk geldim, çok kapsamlı bir tarif yazılmış, o kadar ki, bana söyleyecek söz bırakmamış.. Yine de şu kadarını söyleyerek lafı bu siteye bırakayım, “haset” kelimesinin yerine, günlük dilde “kıskançlık” kelimesini koyarak, bu mühim sözcüğe büyük bir haksızlık ediyoruz. Çünkü haset, kıskançlıktan çok fazla, çok başka bir şey.. Benim bu mütevazı köşecikte bu kelimeleri konu etmemdeki sebep, kimselerin gelip gitmediği, ziyaret etmediği, soğuk, içinde sevgi olmayan yüksek tavanlı, beton bir binaya terk edilmiş, başları bile okşanmayan bu öksüzleri, yetimleri anımsayıp, ezberimizi tazeleyelim, dilimizi daha etkin, daha lezzetli kullanalım, derinleşip, öze ulaşalım hevesindendir.
Şöyle demiş sitede:
Haset:
“Bir kimsenin, sahip olduğu mevki, şan, şöhret, sıhhat gibi manevi mal, mülk gibi maddi nimetlerini çekememek… Bunlardan rahatsız olmak ve o kişinin elinden bütün bunların gitmesini istemektir.” manasına gelir. (Lugat)
“Nimet verilmiş olan kimseden o nimetin zevalini istemek, yani nimetin yok olarak o kimsenin mahrum kalmasını temenni etmektir. Bazı alimler “kişinin bu nimete, kendisinin sahip olmasını temenni etmesidir.”diye tarif etmiştir. Gerçek o ki hased her iki manaya da şamildir.” (Kütüb-i Sitte)
“Kıskanmak, çekememek, başkasında olan sağlık, zenginlik ve benzeri nimetlerden dolayı rahatsız olarak o kişiden o nimetin gitmesini istemek. Kalpte bulunan ve insanı kötülüklere sürükleyen en önemli ve gayri ahlâkî özelliklerden, hastalıklardan birisidir.” (Şafi Ansiklopedisi)
“Hasette asıl olan mana, bir nimetin, bir faziletin, bir kemalin, sahibinden zevalini (yok olmasını) arzu etmek, kendisine geçmesini gerek istesin gerek istemesin başkasında bulunmasını mutlaka çekememektir. Öyle ki; “Onunki onda dursun da sana verelim.” deseler memnun olmaz, keşke onunki mutlaka gitsin de kendisine hiç bir şey verilmese bile hoşlanır… Kıskançlığın sebepleri; çekememezlik, dünya hırsı ile haksız istekler, aşırı sevdalardır.” (Elmalılı Hamdi Yazır)”